BORÇ YAPILANDIRILMASI VE SİCİL AFFI

Ekonomik koşullardaki olumsuz değişiklikler borçluların nakit akımlarını olumsuz etkileyerek zaman içinde taahhütlerini yerine getiremez duruma düşürmektedir.

Bu durumlarda hem devlete olan vergi vb yükümlülükler yerine getirilemediği gibi faaliyetleri sürdürebilmek için kullanılan kredilerin, çek ve senet bedellerinin ödenememesi sorunları ile de karşılaşılmaktadır. Alacaklıların tahsilat çabaları borçluları borç ödemekten aciz duruma getirmekte iflas erteleme, konkordato, iflas gibi hukuki süreçlerin içine düşmektedirler. Ticari hayatta bu sorunların yarattığı zincirleme etki konuya Devletin müdahalesini gerekli duruma getirmektedir.

Hukukumuzda, önceden görülmeyen (kestirilemeyen) değişikliklerin borçlunun borcunu yerine getirmesini olağanüstü güçleştirmesi durumunda, sözleşmenin yeniden gözden geçirilebilmesini ve mevcut koşullara uyarlanmasını sağlayan genel bir hüküm bulunmaktadır. Ancak bu genel hüküm bazı özellikli işlemler bakımından yeterli olmamaktadır.

19.8.2016 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin 6736 sayılı Kanun ile kamu alacaklarının yeniden yapılandırılması olanağı sağlanmıştır. Söz konusu Kanun ile alacakların vadesi uzatıldığı gibi gecikme faizi oranı düşürülmüş ya da tahsilinden vazgeçilmişti. Bu Kanun kapsamında yapılandırma başvurusunda bulunduğu halde bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla ödenmesi gereken tutarları süresinde ödemeyerek Kanun hükümlerini ihlal edenler bakımından yeniden ek süreler tanınmıştır.

Diğer taraftan kredi kuruluşları ve finansal kuruluşlara olan borçların yeniden yapılandırılması konusundaki sorunlar da getirilen düzenlemeler ile çözümlenmeye çalışılmıştır.

Kredi kuruluşları ve finansal kuruluşlarının tahsil edemedikleri alacakları bakımından karşılık ayırma zorunda bulunmaları, yapılandırmalarda kurum zararına neden olunması durumunda yaptırım ile karşılaşılması gibi nedenlerle risk bilgileri olumsuz olan borçlulara olanak sağlamada sıkıntılar yaşanmıştır.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu karşılıklar ile ilgili düzenlemelerinde yaptığı değişiklikler ile bu konudaki soruna çözüm üretmeye çalışmıştır.

Son olarak da 27.1.2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Kanun ile ödemelerini aksatan gerçek veya tüzel kişilerin karşılıksız çıkan çek, protesto edilmiş senet, kredi kartı ve diğer kredi borçlarına ilişkin ticari hayatta kara liste olarak adlandırılan Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi nezdinde tutulan kayıtlar ile ilgili düzenleme yapılmıştır. Buna göre söz konusu borçların ödenmesi geciken kısmının Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde tamamının ödenmesi veya yeniden yapılandırılması halinde, bu kişilerle yapılan finansal işlemlerde kredi kuruluşları ve finansal kuruluşlar tarafından dikkate alınmayabilecektir.

Bu hüküm yönlendirme amacı taşımakta ve bir zorunluluk içermemektedir. Doğaldır ki kredi kuruluşları ve finansal kuruluşlar ile kişilerin yaptığı işlemler taraf iradelerine bağlı olduğundan bu konuda emredici hükümler getirilmesi yerine tarafların işlem yapmalarındaki engellerin yumuşatılması yoluyla kolaylık sağlamaktadır.

Türkiye Bankalar Birliği de “Risk Merkezi Kayıtlarının Kredi Kuruluşları ve Finansal Kuruluşlar Tarafından Dikkate Alınmayabileceğine İlişkin”  yaptığı duyuru ile konu ile ilgili açıklama yapmıştır.

Düzenlemeden yararlanmak isteyenlerin 27.7.2017 tarihine kadar karşılıksız çek, protestolu senet, kredi kartı ve diğer kredi borçlarının tamamını ödemesi veya yeniden yapılandırması gerekecektir.

Diğer taraftan, kredi kuruluşları ve finansal kuruluşların mevcut kredileri yeniden yapılandırması veya yeni kredi kullandırması, bu kuruluşlara hukuki ve cezai sorumluluk doğurmayacağına ilişkin getirilen hükümle de yaptırım ile karşılaşmaları önlenmeye çalışılmıştır.

Bu tür borç yapılandırılması, sicil affı gibi düzenlemelerin borçlarını süresinde ve gereğince yerine getirenler bakımından yarattığı adaletsizlik ve öte yandan sıklıkla yapılmasının getirdiği borç ödememe alışkanlığı olumsuz yansımalar olarak karşımıza çıkmaktadır.

(Zafer Gazetesi, 6.2.2016)