Banka ve Finans Hukukunda Uyuşmazlıkların Alternatif Yöntemlerle Çözümü

TTK m. 4/1-f hükmünde tarafların tacir olup olmadıklarına bakılmaksızın “bankalara, diğer kredi kuruluşlarına, finansal kurumlara ve ödünç para verme işlerine ilişkin düzenlemelerde öngörülen hususlardan doğan hukuk davaları” ticari dava sayılmaktadır. 

Söz konusu madde kapsamında yer alan düzenlemeler ve bu düzenlemelerde öngörülen hususlardan doğan hukuk davaları değişik kanunlara dayanmaktadır. 

TTK m.4/1-f nin içerdiği davalar aynı Kanuna getirilen 5/A hükmü uyarınca dava şartı arabuluculuk kapsamına alınmıştır. 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu (HUAK) bakımından dava açılmadan önce uyuşmazlığın çözümü için arabulucuya başvuru konusunda düzenlemeler getirmiştir. 

Diğer taraftan, 22.7.2020 tarih ve 7251 sayılı Kanun m.59 ile 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a (TKHK) m.73/A hükmü eklenmiştir. Bu maddenin ilk cümlesinde yer alan “Tüketici mahkemelerinde görülen uyuşmazlıklarda dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.” hükmü uyarınca iş hukukundan doğan uyuşmazlıklar ve ticari davalar yanında tüketici uyuşmazlıklarında da arabuluculuğa başvuru dava şartı olarak kabul edilmiştir . Böylece 6502 sayılı Kanuna göre tüketici işlemi niteliğinde olan ve tüketici mahkemelerinde görülecek bir tarafı finansal tüketici olan finansal uyuşmazlıklarda ticari dava kapsamında olup olmadığı şeklinde başkaca bir yorum gerekmeksizin arabuluculuğa başvuru dava şartı olmuştur. Söz konusu maddeye göre tüketici hakem heyetlerinin görevi kapsamında olmayan ve doğrudan tüketici mahkemelerinde açılması gereken davalarda dava şartı arabuluculuk usulünün uygulanması kabul edilmektedir. Ancak tüketici hakem heyeti kararlarına yapılan itirazlar, m.73 hükmünün altıncı fıkrasında belirtilen davalar, m.74’de belirtilen davalar ile tüketici işlemi niteliğinde olan ve taşınmazın aynından doğan uyuşmazlıklarda dava şartı arabuluculuğa ilişkin hükümler uygulanmayacaktır. 

Buna karşın finansal sistemin, bu sistemde yapılan işlemlerin ve tarafların niteliği gereği mevcut kanunlarda da dava öncesi uyuşmazlıkları çözüme kavuşturmak için farklı seçenekler bulunmaktadır. Finansal sisteme ilişkin değişik kanunlarda öngörülen itiraz, şikâyet ve hakem başvurusu şeklindeki uygulamalar çoğu kez taraf iradesine bağlı bulunmaktadır. 

Bu makalede finansal sistem ve bu sistemdeki uyuşmazlık çözüm mekanizmaları ve arabuluculuk ele alınmıştır. 

https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/dergiler/dosya/90/tbb_dergi_115.pdf